Юсупов Халидилла Әбенович
Техникалық ғылымдар докторы
Профессор
Ө.А. Байқоңыров атындағы Тау-кен-металлургия институты
Тау - кен ісі кафедрасы
Email: k.yussupov@satbayev.111
Кәсіби өмірбаяны
Техника ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының корреспондент мүшесі.
Тау-кен инженері, ғалым. Кіші ғылыми қызметкерден факультет деканына, тау-кен металлургия институтының директорына, Директорлар Кеңесінің төрағасына, тау-кен компаниясының техникалық директорына дейін еңбек жолын өтті..
130-дан астам ғылыми-әдістемелік еңбектердің авторы, оның ішінде: тау-геологиялық анықтамалық, ағылшын-орыс-қазақ тау-геологиялық сөздігі, 6 монография.
Бірқатар кен орындарын өңдеу жобаларын әзірлеу бойынша жобалық топты басқарды. "Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің құрметті қызметкері", I, II және III дәрежелі "Кенші даңқы", I және III дәрежелі "Шахтер даңқы" төс белгілерімен марапатталған (Ресей). "Қазақстанның тау-кен журналы" бас редакторының орынбасары, "Қазақстан өнеркәсібі" журналының редакциялық алқасының мүшесі, ҚР БҒМ "Ғылым қорының" сарапшысы. Жыл сайын өткізілетін "тау-кен өнеркәсібінің инновациялық дамуы" халықаралық конференциясының ұйымдастыру комитетінің мүшесі (Украина). ҚР Президентінің үздік ғылыми жұмыс стипендиясының иегері.
ҚР БҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау және аттестаттау комитетінің Төралқа мүшесі, ҚР БҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау және аттестаттау комитетінің сараптамалық кеңесінің төрағасы болып жұмыс істеді.
Білімі
1975-1980 жж. Қазақ политехникалық институты, тау-кен факультеті, тау-кен инженері, G-1 № 214499
1984-1989 жж. Ленинград тау-кен институты, тау-кен факультеті, т.ғ.к.
2002 жыл Техникалық ғылым докторы
Ғылыми жобалар
Х. А. Юсуповтың ғылыми-өндірістік қызметте үлкен жетістіктері бар. Ол Қазақстанның бірқатар кен орындарын пайдалануға беру кезінде қажетті құжаттарды жобалауды, сүйемелдеуді басқарды. Ол "Майқайыңалтын" АҚ, "Үшгер "МХК" АҚ, "Жарголд" ЖШС кеніштерінде ашудың және игеру жүйелерінің бірқатар жаңа нұсқаларын әзірлеп, өндіріске енгізді, уран кеніштерінде ЖҰШ кезінде ұңғымаларды декольматациялау мәселелері шешілуде, БВР ұтымды параметрлері ұсынылды және пайдаланылуда.
Ғылыми жобаларға қатысу (соңғы 3 жылда) : "Уранның ЖҰШ кезінде кольматация жиілігін төмендету технологиясын әзірлеу", ғылыми жетекші; "Кедей кен Ғылыми жобаларға қатысу (соңғы 3 жылда) : "уранның ЖҰШ кезінде кольматация жиілігін төмендету технологиясын әзірлеу", ғылыми жетекші; "Кедей кен сылемдерынен алтын алу және алу технологиясын әзірлеу", ғылыми жетекші; "Мыңқұдық "кен орнының" Орталық "учаскесі жағдайында денитрация процесін қарқындату технологиясын әзірлеу", ғылыми жетекші; "Орталық "учаскесінде сілтісіздендіру процесінде тотықтырғыштарды қолдану арқылы өндіру процесін қарқындату", ғылыми жетекші.
Жарияланымдар
Analyzing a denitration process in the context of underground well uranium leaching. Khalidilla Yussupov, Yerbolat Aben, Armanbek Omirgali, Azamat Rakhmanberdiyev. Mining of Mineral Deposits (квартиль Q2)
Improving the technology of uranium mining under the conditions of high groundwater pressure. Khalidilla Yussupov, Yernur Omarbekov. Mining of Mineral Deposits (квартиль Q2)
ОБОСНОВАНИЕ ПАРАМЕТРОВ РАСШИРЕНИЙ СКВАЖИННЫХ ЗАРЯДОВ ПРИ ОТБОЙКЕ ВЕЕРАМИ РИ Егембердиев, НВ Угольников, ХА Юсупов, ИН Столповских Горный информационно-аналитический бюллетень (научно-технический журнал), 48-58 (SCOPUS)
Влияние схем вскрытия технологических блоков при отработке месторождений урана ХА Юсупов, ДА Джакупов, ЕС Башилова Труды Университета, 76-78
DEVELOPMENT OF RESOURCE-SAVING TECHNOLOGY FOR MINING OF RESERVES BELOW THE PIT BOTTOM KK Aben, KA Yussupov, AE Kh TOPICAL ISSUES OF RESOURCE-SAVING TECHNOLOGIES IN MINERAL MINING AND PROCESSING
ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ЗАБОЙКИ ШПУРОВ ПРИ СЕКЦИОННОМ ОБРАЗОВАНИИ ВРУБОВОЙ ПОЛОСТИ КЧ Кожогулов, ХА Юсупов, С Рустемов Фундаментальные и прикладные вопросы горных наук 5 (1), 72-75
Пути совершенствования технологий проведения горных выработок КЧ Кожогулов, СТ Рустемов Известия Кыргызского государственного технического университета
Application of ammonium bifluoride for chemical treatment of wells in underground uranium leaching Yusupov Kh. A., Aliev S. B., Dzhakupov D. A., Elzhanov E. A. Gornyi Zhurnal, 57-60(SCOPUS)
Докторанттардың әлеуетті зерттеу жұмыстары
Уранды жерасты ұңғымаларын сілтілендіру, терең рудаларды игеру проблемаларын зерттеу