«Киберқауіпсіздік, ақпараттарды өңдеу және сақтау» кафедрасы

Біріккен кафедралардың тарихы -бұл ынтымақтастық, амбиция, академиялық және кәсіби қызметтің жоғары стандарттарына ұмтылу тарихы. Киберқауіпсіздік, ақпаратты өңдеу және сақтау кафедрасының тарихы өте бай, өйткені ол  Есептеу техникасы және Техникалық кибернетика атты екі кафедраны  бірігуінен құралған:

1962 жылдың соңында Қазақ политехникалық институтында автоматика және телемеханика, Есептеу техникасы, Радиоэлектроника және электрондық техника кафедралары мен "Автоматика және есептеу техникасы" факультеті құрылды. "Есептеу техникасы" кафедрасы, қазіргі" Киберқауіпсіздік, ақпаратты өңдеу және сақтау "кафедрасы 1968 жылы "Электрондық есептеу машиналары" мамандығына, ал 1990 жылы" Есептеу машиналары кешендер, жүйелер және желілер" мамандығына айналдырылған  «Математикалық және санау-шешуші аспаптар мен құрылғылар " (ШОБ) мамандығы бойынша инженерлерді даярлады.

Кафедраның бірінші меңгерушісі (1962-68ж.ж.) белгілі педагог және Қазақ ССР еңбек сіңірген өнертапқышы, доцент Л.А. Бричкин болды. 1968-1971 жылдары кафедраны Харьков жоғары авиациялық-инженерлік әскери училищесінің түлегі доцент Л. А. Винокуров басқарды.

1971 жылы кафедра жаңадан ұйымдастырылған Техникалық кибернетика кафедрасының құрамына кірді, ал 1975 жылдан бастап "Есептеу техникасы"деген атпен қалпына келтірілді. 1975-1988 жылдар аралығында кафедраны техника ғылымдарының кандидаты, В.И.Ленин атындағы ҚазПТИ «Автоматика және есептеу техникасы» факультетінің түлегі, Э. Бауман атындағы МВТУ аспирантурасының түлегі. доцент Тынымбаев С.Т., басқарды.

Кафедра ғылыми зерттеулер мен өнеркәсіптік қосымшаларды автоматтандыру міндеттерінде аппараттық және бағдарламалық қамтамасыз етумен байланысты Есептеу техникасы мен ақпараттық технологиялардың базалық бағыттары бойынша дамуда. Жұмыстарға тапсырыс берушілер ҒЗТКЖ ("Персей" ҮЕҰ, Мәскеу қ.); ядролық физика институты (қаз Ғылым академиясы.КСР); "Союзвузприбор" (Мәскеу қ.); Қарағанды металлургиялық комбинаты (Қарағанды қ.) және т. б. ұйымдар болды. «Есептеу техникасы» кафедрасы бүкіл Орталық Азия мен оңтүстік Сібір үшін есептеу техникасы мамандарын даярлау орталығы болды, КСРО-да студенттердің ең үлкен контингенті болды.

1983 жылы техника ғылымдарының докторы, профессор Ж.С.Сарыпбеков декан болды, 1989 жылы Ж.С.Сарыпбековтың бастамасымен "Электрондық есептеу машиналары"мамандығы бойынша қазақ бөлімі ашылды. 1993 жылы Қазақстан үшін жаңа "Ақпаратты қорғау және қауіпсіздік"мамандығы ашылды. 1996 жылы - "Ақпаратты қорғау және қауіпсіздік"мамандығы бойынша қазақ бөлімі ашылды.

Кафедра "Ақпаратты қорғауды ұйымдастыру  технологиясы" және "Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету", «Ақпаратты қорғау және қауіпсіздік» және "Есептеу жүйелері мен желілері" мамандықтары бойынша мамандар даярлады. Үндістан, Куба, Иордания, Перу, Пәкістан, Моңғолия, Түркия сияқты елдер үшін осы мамандықтар бойынша шетелдік студенттерді оқыту жүргізілуде. 1988-2011 жылдары «Еесептеу техникасы» кафедрасын 1969 жылы ҚазПТИ электронды есептеу машиналары мамандығы бойынша бітірген техника ғылымдарының кандидаты, доцент А. С. Ермаков баскарды. Казіргі таңда кафедрада жаңа мамандықтар ашылып, кафедра ұжымы "Ақпаратты қорғау және қауіпсіздік", "Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету" және "Ақпараттық қауіпсіздік жүйелері" мамандықтары бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын әзірлеп жұмыс жасауда.

2011 – 2014 жылдар аралығында кафедраны педагогика ғылымдарының докторы, профессор Г.Д.Жангесина баскарды.

2014 жылдың қыркүйегінен 2021 жылға дейін кафедраны техника ғылымдарының кандидаты, доцент Н. А. Сейлова басқарды. Осы кезеңде ақпараттық қауіпсіздік саласында магистранттар мен докторанттарды даярлауға лицензиялар алынды. Ақпараттық қауіпсіздік бакалавриатының, магистратураның білім беру бағдарламалары - ақпараттық қауіпсіздікті кешенді қамтамасыз ету, ақпараттық қауіпсіздік жүйесінің докторантурасы әзірленді.

2018 жылы кафедра бұрынғы атауы "Техникалық кибернетика"болған ,"Ақпараттық технологиялар" кафедрасымен біріктірілді,

кафедрасы 1971 жылы техника ғылымдарының докторы, профессор, В.И.Ленин атындағы ҚазПТИ түлегі, қазір ҚР ҰҒА академигі, ХАА президенті А.А. Әшімов бастаған автоматтандырылған басқару жүйелері (АБЖ) және электрондық-есептеу машиналары (ЭЕМ) мамандықтары бойынша бейіндеуші ретінде ұйымдастырылды.

1989 жылдан "Техникалық кибернетика"  кафедрасын профессор Қ.Сағынғалиев кафедра меңгерушісі болып кызмет аткарды. 1994 жылдан 2012 жылға дейін кафедраны профессор Д.Н.Шукаев басқарды. Екі ғасырдың тоғысында Д.Н.Шөкаевтың университет проректоры болып жұмыс істеген кезінде кафедраны оның түлегі Б.Жұмағалиев басқарды, ол тоқсаныншы жылдардан кейінгі кадрлар құрамы мен студенттер контингентін нығайтты.

Сексенінші жылдары кафедра «Автоматтандырылған басқару жүйелері» мамандығы бойынша КСРО-ның ең ірі және танымал кафедраларының бірі болып саналды және оның өкілі КСРО жоғары оқу орнының әдіс кеңесінің құрамына кірді. 13 жыл бойы осы кафедраның меңгерушісі Д. Н. Шукаев автоматика және басқару бағытындағы үш мамандық бойынша докторлық және кандидаттық диссертацияларды қорғау жөніндегі жоғары оқу орнының диссертациялық кеңесінің төрағасы болды. Осы кафедраның қабырғасынан түрлі дәрежедегі көптеген басшылар, ірі ғалымдар шықты, 30-дан астам гранттық және шаруашылық келісім-шарттық зерттеулер орындалды.

Кафедра қызметкерлері А. Әшімовтың жетекшілігімен КСРО – ның ірі кәсіпорындары-ОКҚ ҚК, ШСЗ, БГМК, Ақтөбр рентген және Ақтөбсельмаше, ЭГРЭС-2-де алғашқы АБЖ әзірлеуге қатысты. Кейіннен,БАЖ-ның орнына "Ақпараттық жүйелер" мамандығының пайда болуымен кафедра қайта тағайындалды және "Ақпараттық технологиялар" болып өзгертілді. 2012-2018 жылдар аралығында бұл кафедраны

Л. Балғабаева, одан кейін Н. Сапарходжаев басқарды. Ақпараттық жүйелер бакалавриатының білім беру бағдарламалары, Management Information Systems магистратурасы, Management Information Systems докторантурасы әзірленді.

Жоғары білікті ғылыми – педагогикалық кадрларды даярлау ісіне профессорлар А. Әшімов., К.Асаубаев., Айтхожаева Е., Айтчанов Б., Ахметов Б., Джурунтаев Д.З., Сағынғалиев К., Сарыпбеков Ж.С., Соколова С.,  Тукеев У.А., Хисаров Б. Д., Шукаев Д. және доценттер Тынымбаев С. Т., Жарболов Ш., Жұмағалиев Б., Исмаил Е., Медетов М., Пшенин Е., Куцый А., Тәжібаев Б., Турым а. ш., Ермаков А. С., Сейлова Н. А., Ким Е., Түсіпова Б. Б. осы ғалымдардың жетекшілігімен 11 докторлық, 70-тен астам кандидаттық және бірнеше ондаған PhD диссертациялар қорғаулрына айтарлықтай үлес қосты.

Қазіргі уақытта кафедра меңгерушісі техника ғылымдарының кандидаты, кафедраның қауымдастырылған профессоры Р. Ж. Сатыбалдиева болып табылады. Профессорлар Е. Ж.Айтхожаева, Ғ.З.Қазиев, Д.Н.Шукаев, қауымдастырылған профессорлар Б.И.Жұмағалиев, А.В.Косников, Ж.К Алимсеитова, Х.И. Юбузова, Б.Е. Ягалиева және кафедра оқытушылары өз үлестерін қосуда. Кафедра қабырғасында Ақпараттық технологиялар және ақпараттық қауіпсіздік саласындағы жоғары білікті мамандар, оқу орындары мен ғылыми ұйымдардың басшылары, ұлттық агенттіктер мен комитеттердің басшылары дайындалды. Кафедра түлектері Қазақстан Республикасында, ТМД-ның басқа республикаларында, сондай-ақ алыс және жақын шет елдерде: Канадада, АҚШ-та (оның ішінде Силикон алқабында), Германияда, Израильде, Үндістанда, Кубада, Түркияда және т. б. табысты жұмыс істейді.

Кафедра Pennsylvania State University (АҚШ), City University of Hong Kong (Қытай), TENAGA UNITEN (Малайзия), Беларусь мемлекеттік информатика және радиоэлектроника университеті (Белоруссия) және т. б. сияқты жақын және алыс шетелдердің жетекші университеттерімен және ғылыми орталықтарымен белсенді ынтымақтастықта. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен, "Касперский зертханасымен", "Точприбор", "Фалконгейз", "Ақнұр Секьюрити", "СерчИнформ", "Check Point", "Halyk Kazteleport", "Галактика", "Мемлекеттік техникалық қызмет" РМК (KZ-CERT) компанияларымен, «Ақпараттық технологиялар орталығы», «Ұлттық ақпараттық технологиялар» және т.б., кафедра түлектерінің әлеуетті жұмыс берушілері болып табылатын.

Академиялық оқытуды Cisco Желілік Академиясының, Huawei, Касперский Зертханасының оқу курстары бойынша қосымша сертификатталған оқыту қолдайды. Білім алушылар ғылыми-инновациялық қызметке белсенді қатысады. Академиялық ұтқырлық бойынша студенттер мен магистранттар АҚШ, Еуропа (Украина, Польша, Италия, Франция, Германия, Португалия), ТМД және Азия (Корея, Малайзия, Қытай) шетелдік жоғары оқу орындарында оқиды.

Қазіргі уақытта кафедра білім берудің барлық деңгейлері бойынша ақпараттық қауіпсіздік және ақпараттық жүйелер ретінде екі бағытта мамандар даярлайды.

Ақпараттық қауіпсіздік білім беру бағдарламасында мынадай бағыттар бар: жүйелер мен желілердің қауіпсіздігі; ақпаратты криптографиялық қорғау; ақпаратты техникалық қорғау; блокчейн инженериясы.

Ақпараттық жүйелер білім беру бағдарламасы келесі траекториялармен ұсынылған: DevOps, Бизнес-аналитика және жобаларды басқару, IP архитектурасы, бизнес қосымшаларын әзірлеу.

cybers@satbayev.university