AP08856422 «Декольматациялық гидродинамикалық құрылғысы мен көп функциялы мақсаттағы химиялық реагенттерді бірге қолдана отырып, уран кендерін ұңғымалық өндіруді интенсификациялаудың ғылыми негіздерін әзірлеу»

Жобаның өзектілігі

Жобаның ғылыми жаңалығы көп функциялы мақсаттағы химиялық реагенттер құрамынан шөгінді түзілімдердің қасиеттері мен құрылымының өзгеру заңдылықтарын белгілеуде; көп функциялы мақсаттағы химиялық реагенттер кешенін қолдану жағдайында декольматацияның гидродинамикалық құрылғысының механикалық әсерінің рационалды параметрлерін негіздеуде; декольматациялық гидродинамикалық құрылғысымен көп функциялы мақсаттағы химиялық реагенттер кешенін бірге қолдануға негізделген инновациялық технологияны жасауда болып табылады.

Жоба идеясының қазіргі аналогтардан принципті айырмашылығы уранды ұңғымалық өндіруді қарқындату үшін декольматацияның гидродинамикалық құрылғысы мен химиялық реагенттер кешенін бірге қолдануға негізделген инновациялық технологияны пайдаланудан тұрады.

Белгілі аналогтармен салыстырғанда уран ұңғымалық өндіруді ұсынылып отырған технологиясы ұңғымалардың өнімділігін 10-12% - ға арттырады, материалдық және пайдалану шығыстарын 10-15% - ға төмендетеді.

Жобаның негізгі мақсаты

Декольматациялық гидродинамикалық құрылғысы мен көп функциялы мақсаттағы химиялық реагенттер кешенін бірге қолдана отырып, уранды ұңғымалық өндіруді интенсификациялаудың инновациялық технологиясы негізінде уран кендерін ұңғымалық игерудің тиімділігін арттыру.

Күтілетін нәтижелер

Уранды ұңғымалық өндіруді интенсификациялау үшін химиялық реагенттер кешенімен үйлесімде декольматациялық гидродинамикалық құрылғысын дайындау және қолдану; өнімді деңгейжиектің сүзгі жанындағы аймағында шөгіндінің түзілуін тиімді жоюды және алдын алуды қамтамасыз ететін. Ұңғымаларды декольматациялаудың тиімді технологиясын таңдау және кенді ығыстырғыш жыныстардың өнімді деңгейжиегінің сүзгіш сипаттамаларын арттыру үшін ғылыми негіздерді жасау; күрделі тау-кен-геологиялық жағдайларда уран кендерін ұңғымалық игеруді интенсификациялау бойынша жинақталған ғылыми-әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу; ұңғымалардың өнімділігін, блоктардың пайдалану көрсеткіштерін 10-12% өсіру, күкірт қышқылының, электр энергиясының меншікті шығынын және басқа да өндірістік шығыстарды 15-20% төмендету, уран өнімінің әлемдік нарықта бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету. 

Қол жеткізілген нәтижелер

«Иркөл», «Қанжуған» және «Солтүстік Қарамұрын» уран кен орындарындағы шөгінділердің түзілуінің сандық және сапалық сипаттамасы жинақталған; - ұңғыдан уран өндіру процесінде шөгуді жою және алдын алу үшін химиялық реагенттердің ерітінділері таңдалып, тұнбаға әсер ету тиімділігін анықтау үшін зертханалық зерттеулер жүргізілді, фтор қышқылының HF - 10% ерітіндісі екені анықталды. , H2SO4 - 1%, беттік-белсенді зат - 1% комплекс түзуші қасиеттері ең тиімді болып табылады. Жаңалық – күкірт қышқылы уран өндіру ұңғымасы жағдайында гипстің тұнбаға түсуін растайтын тұндыру құрылымы мен сандық және сапалық параметрлері және жою және алдын алу үшін химиялық реагенттердің ең тиімді кешені анықталған. тұндыру - комплекс түзуші қасиеттері бар беттік белсенді заттар қосылған фторлы және күкірт қышқылдарының ерітінділері.

Зерттеу тобы мүшелерінің аты-жөні және идентификаторлары

1. Ракишев Баян Ракишевич - ғылыми жетекші
2. Матаев Мухаметкали Мусагалиевич - бас ғылыми қызметкер
3. Кенжетаев Жигер Смадиевич - аға ғылыми қызметкер
4. Шампикова Асель Хаиржановна - жетекші ғылыми қызметкер

Басылымдар тізімі:

1. Rakishev, B., Mataev M.M., Kenzhetayev, Z., Shampikova, A., Tohtaruly B. « Innovative methods for intensifying borehole production of uranium in ores with low filtration characteristics». Известия Национальная академия наук Республики Казахстан. Серия «Геологии и Технических наук». – 2020. - 6(444),  - с. 213-219.
2. Rakishev, B., Mataev M.M., Kenzhetayev, Z., Altaybayev, B., Shampikova, A. « Research into leaching of uranium from core samples in tubes using surfactants».  Mining of Mineral Deposits. – 2020 – 14(4), - С. 97-104.
3. Ракишев, Б.Р., Язиков, Е.Г., Матаев, М.М., Кенжетаев, Ж.С. « Выщелачивание урана из материала керновых проб в трубках с применением окислителя». Горный журнал. – 2021   №9(2290) С. 84-89 
4. Ракишев Б.Р., Матаев М.М., Кенжетаев Ж.С., Шампикова А.Х. «Способ скважинной добычи урана из карбонатных  и низкопроницаемых руд». Патент Республики Казахстан № 5976, 15.07.2019. 09.04.2021, бюллетень №14.