AP19576993 «Гипераккумуляторлық өсімдіктер мен микоризиялар есебінен ашық тау-кен жұмыстарын жүргізу кезінде бұзылған жерлерді рекультивациялау процесін қарқындату».
Жоба өзектілігі
Ашық тау-кен жұмыстары топырақтың деградациясына және ауыр металдардың ластануына әкеледі. Микоризалар мен гипер аккумуляторлық өсімдіктерді қолдана отырып, тиімді қалпына келтіру жер жамылғысының қалпына келуін тездетеді және ластану деңгейін төмендетеді, бұл әсіресе құрғақ аймақтар үшін өте маңызды. Мұндай әдістерді енгізу экологиялық оңалтуға және бұзылған жерлерді одан әрі экономикалық пайдалануға ықпал етеді.
Жоба мақсаты
Мақсат - топырақ пен өсімдіктердің жай-күйін, сондай-ақ микоризалар мен гипераккумуляторлық өсімдіктерді пайдалану санын жан-жақты талдау негізінде пайдалы қазбаларды ашық түрде игеру кезінде ауыр металдармен ластанған және бұзылған жерлердің эрозияға ұшыраған топырақтарын қалпына келтіру процесін қарқындату.
Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер
Осы аумақтың бұзылған жерлерін қалпына келтіру бойынша далалық және зертханалық тәжірибелер жүргізілді. РН, тұрақты өткізгіштігін, максималды ылғалдану мөлшерін, органикалық тыңайтқышты, азот, фосфор және калий құрамын зерттей отырып, техникалық рекультивация жүргізілген аумақтан топырақты елеу жүргізілді. Атомдық-абсорбциялық спектрометрия әдісімен бұзылған жерлердің сынамаларында ауыр металдардың болуына кешенді талдау жүргізілді. Топырақтағы ауыр металдарды анықтау бойынша химиялық талдау және эксперименттер жүргізу нәтижелері негізінде микоризальды және гипер аккумуляторлық өсімдіктердің өнеркәсіптік объектілердегі жерді қарқынды қалпына келтіруге әсерін зерттеу. Ашық игеру кезінде бұзылған учаскелерді қалпына келтіру кезінде зерттеу объектісінде гипераккумулятор-өсімдіктерді және микоризаларды қолданумен және қолданбай қалпына келтіру дәрежесін мониторингтеу.
Зерттеу тобы мүшелерінің аты-жөні, идентификаторлары (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, бар болса) және сәйкес профильдерге сілтемелер
Жакыпбек Ырысжан
Жарияланымдар тізімі
Zhakypbek Y. et al. Reducing heavy metal contamination in soil and water using phytoremediation //Plants. – 2024. – Т. 13. – №. 11. – С. 1534.