АР19679049 «Тығыз азғындалған плазманың термодинамикалық және радиациялық қасиеттер»

Жоба өзектілігі

Бұл жобаның өзектілігі сутегі тәрізді иондардың кванттық плазмамен өзара әрекеттесуін терең зерттеу болып табылады, бұл жоғары температура жағдайында иондалған заттардың спектрлік сипаттамаларын жақсы түсінуге ықпал етеді. Жұмыс нәтижелері плазма физикасы саласындағы теориялық және эксперименттік зерттеулер үшін, сондай-ақ сутегі атомдарының иондануы мен қозу процестерін сипаттайтын модельдерді жетілдіру үшін пайдалы болуы мүмкін. Спектрлік сызықтардыңмещысуының сызықтық емес тәуелділіктерін және олардың плазма тығыздығына тәуелділігін зерттеу астрофизика мен Термоядролық зерттеулер саласындағы одан әрі ғылыми әзірлемелерге жаңа перспективалар ашады.

Жоба мақсаты

кванттық плазмадағы сутек тәріздес иондардың өздігінен сәуле шығару сипаттамаларын зерттеу және серпімсіз соқтығыстардың сипаттамаларын анықтау.

Күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер

Бұл жұмыста кванттық плазмадағы сутек тәрізді иондардың өздігінен сәуле шығару сипаттамалары, Лайман және Бальмер (α, β, γ) серияларының спектрлік сызықтарының температурасы 0,3-тен 1,2 эВ аралығында түрлі плазма концентрацияларында ығысуы зерттелді. Температураның жоғарылауымен Лайман сериясының сызықтарының ығысуы азаятыны көрсетілді, ал температураға тәуелділік барлық тығыздықтар үшін дерлік сызықтық болып келеді. Сондай-ақ, кванттық плазмадағы Hα сызығының тығыздыққа байланысты ығысуының сызықтық емес сипаты анықталды, бұл күтілген сызықтық тәуелділіктен ерекшеленеді. Сондай-ақ, электрондық соққы кезінде сутек атомының қозу және иондану қималары есептеліп, 1s → 2s және 1s → 2p өтулерінің плазманың тығыздығы мен температурасына байланысты екені көрсетілді. Алынған мәліметтер плазмадағы спектрлік сипаттамалар мен иондану үдерістеріне плазма шарттарының әсерін нақтылап, плазма физикасының теориялық және эксперименттік зерттеулерінің дамуына ықпал етуі мүмкін.

Зерттеу тобы мүшелерінің аты-жөні, идентификаторлары (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, бар болса) және сәйкес профильдерге сілтемелер

Научный руководитель - Шаленов Ерик Онгарович

Жарияланымдар тізімі 

1. Нуралы А. T., Сейсембаева M. M. Сутегі атомының байланысқан күйлерінің қозу процесін зерттеу //Вестник. Серия Физическая (ВКФ). – 2024. – Т. 89. – №. 2. – С. 27-33.
2. Nuraly A. T. et al. Impact of Quantum Non-Locality and Electronic Non-Ideality on the Shannon Entropy for Atomic States in Dense Plasma //Entropy. – 2024. – Т. 26. – №. 7. – С. 602.
3. Bakar A. et al. Structural, Elastic, Mechanical, Electronic and Optical Properties of TlSnX 3 (X= Cl, Br, I) for Sustainable Energy Applications //Journal of Inorganic and Organometallic Polymers and Materials. – 2025. – Т. 35. – №. 1. – С. 166-186.

Ahmed M. et al. A first-principles investigations of Lead-free SbPCa3 inverse perovskite for structural, electronic and optical properties with different DFT methods //Physica B: Condensed Matter. – 2024. – Т. 690. – С. 416250.